Şimdiki zamanda cümle kurmak için kural aslında basittir. Türkçede olduğu gibi ÖZNE + EYLEM formatıyla cümle tamamlanır (Örn: Ben gidiyorum → Eu plec).
İlgili kişi ve yapılan eylemi belirtmek yeterlidir. Ancak eylemlerin çekimleri, kişilere göre değişiklik gösterir. Bunun için de alttaki kurallara göz atmanızda fayda vardır. Romencede eylemler dört ana grupta toplanır ve eylemin bittiği harfe göre gruplanırlar;
A İLE BİTENLER (pleca, lucra, aştepta… vb)
KURAL
Eylemin son harfi düşer ve sonuna özneye göre alttaki ekler gelir; Örn: A pleca → Plec
Eu
Tu
El / Ea
Noi
Voi
Ei / Ele
–
İ
Ă
ĂM
AȚİ
Ă
El/Ea ve Ei/Ele için kural aynıdır. Kök kelime içinde sessiz bir harften önce E varsa 3. şahıslarda EA halini alır, sona Ă eklenir Örn: Plec → Pleacă
Kökün sonu T ile biterse 2. şahısta Ți olur. Örn: Aștept → Aștepți
A Pleca → Plec (Gitmek)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
plec
(Ben gidiyorum)
–
Tu
pleci
(Sen gidiyorsun)
i
El / Ea
pleacă
(O gidiyor)
ă
Noi
plecăm
(Biz gidiyoruz)
ăm
Voi
plecați
(Siz gidiyorsunuz)
ați
Ei / Ele
pleacă
(Onlar gidiyorlar)
ă
A Lucra → Lucrez (Çalışmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
lucrez
(Ben çalışıyorum)
–
Tu
lucrezi
(Sen çalışıyorsun)
i
El / Ea
lucrează
(O çalışıyor)
ă
Noi
lucrăm
(Biz çalışıyoruz)
ăm
Voi
lucrați
(Siz çalışıyorsunuz)
ați
Ei / Ele
lucrează
(Onlar çalışıyorlar)
ă
A Aştepta → Aştept (Beklemek)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
aştept
(Ben bekliyorum)
–
Tu
aștepți
(Sen bekliyorsun)
i
El / Ea
așteaptă
(O bekliyor)
ă
Noi
așteptăm
(Biz bekliyoruz)
ăm
Voi
așteptați
(Siz bekliyorsunuz)
ați
Ei / Ele
așteaptă
(Onlar bekliyorlar)
ă
A Sta → Stau (Oturmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
stau
(Ben oturuyorum)
–
Tu
stai
(Sen oturuyorsun)
i
El / Ea
stă
(O oturuyor)
ă
Noi
stăm
(Biz oturuyoruz)
ăm
Voi
stați
(Siz oturuyorsunuz)
ați
Ei / Ele
stau
(Onlar oturuyorlar)
–
A Lua → İau (Almak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
iau
(Ben alıyorum)
–
Tu
iei
(Sen alıyorsun)
i
El / Ea
iă
(O alıyor)
ă
Noi
luăm
(Biz alıyoruz)
ăm
Voi
luați
(Siz alıyorsunuz)
ați
Ei / Ele
iau
(Onlar alıyorlar)
–
NOT:
İstisna olan eylemler ezberlenmelidir (Lucra’nın kökünün Lucr değil Lucrez olması gibi).
Burada 3. şahıslar biz ve siz istisna dışında tutulur (Lucrăm, lucrați).
Bazı istisna olan eylemlerde kök değişir (A sta → Stau gibi)
E İLE BİTENLER (face, închide, deschide… vb)
KURAL
Eylemin son harfi düşer ve sonuna özneye göre alttaki ekler gelir; Örn: A face → fac
Eu
Tu
El / Ea
Noi
Voi
Ei / Ele
–
İ
E
EM
EȚİ
–
Eu ve Ei/Ele için kural aynıdır.
Kökün sonu D ile biterse 2. şahısta Zİ olur. Örn: A Închide → Închid → Închizi
A Face → Fac (Yapmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
fac
(Ben yapıyorum)
–
Tu
faci
(Sen yapıyorsun)
i
El / Ea
face
(O yapıyor)
e
Noi
facem
(Biz yapıyoruz)
em
Voi
faceți
(Siz yapıyorsunuz)
eți
Ei / Ele
fac
(Onlar yapıyorlar)
–
A Închide → Închid (Kapatmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
închid
(Ben kapatıyorum)
–
Tu
închizi
(Sen kapatıyorsun)
i
El / Ea
închide
(O kapatıyor)
e
Noi
închidem
(Biz kapatıyoruz)
em
Voi
închideți
(Siz kapatıyorsunuz)
eți
Ei / Ele
închid
(Onlar kapatıyorlar)
–
A Deschide → Deschid (Kapatmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
deschid
(Ben açıyorum)
–
Tu
deschizi
(Sen açıyorsun)
i
El / Ea
deschide
(O açıyor)
e
Noi
deschidem
(Biz açıyoruz)
em
Voi
deschideți
(Siz açıyorsunuz)
eți
Ei / Ele
deschid
(Onlar açıyorlar)
–
A Duce → Duc (Götürmek)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
duc
(Ben götürüyorum)
–
Tu
duci
(Sen götürüyorsun)
i
El / Ea
duce
(O götürüyor)
e
Noi
ducem
(Biz götürüyoruz)
em
Voi
duceți
(Siz götürüyorsunuz)
eți
Ei / Ele
duc
(Onlar götürüyorlar)
–
A Râde → Râd (Gülmek)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
râd
(Ben gülüyorum)
–
Tu
râzi
(Sen gülüyorsun)
i
El / Ea
râde
(O gülüyor)
e
Noi
râdem
(Biz gülüyoruz)
em
Voi
râdeți
(Siz gülüyorsunuz)
eți
Ei / Ele
râd
(Onlar gülüyorlar)
–
A Începe → Încep (Başlamak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
încep
(Ben başlıyorum)
–
Tu
începi
(Sen başlıyorsun)
i
El / Ea
începe
(O başlıyor)
e
Noi
începem
(Biz başlıyoruz)
em
Voi
începeți
(Siz başlıyorsunuz)
eți
Ei / Ele
încep
(Onlar başlıyorlar)
–
İ İLE BİTENLER (dormi, auzi, munci… vb)
KURAL
Eylemin son harfi düşer ve sonuna özneye göre alttaki ekler gelir; Örn: A dormi -> dorm
Eu
Tu
El / Ea
Noi
Voi
Ei / Ele
–
İ
E
İM
İȚİ
–
Eu ve Ei/Ele için kural aynıdır.
Kök kelime içinde sessiz bir harften önce O varsa 3. şahıslarda OA halini alır, sona E eklenir. Örn: Dormi → Doarme
Kökün sonu Z ile biterse Dolur Örn:Auzi→ Aud
Bazı eylemlerde kural bozulur ve kökte sona ESCgelir. Örn: Munci → Muncesc
A Dormi → Dorm (Uyumak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
dorm
(Ben uyuyorum)
–
Tu
dormi
(Sen uyuyorsun)
i
El / Ea
doarme
(O uyuyor)
e
Noi
dormim
(Biz uyuyoruz)
im
Voi
dormiți
(Siz uyuyorsunuz)
iți
Ei / Ele
dorm
(Onlar uyuyorlar)
–
A Auzi → Aud (Duymak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
aud
(Ben duyuyorum)
–
Tu
auzi
(Sen duyuyorsun)
i
El / Ea
aude
(O duyuyor)
e
Noi
auzim
(Biz duyuyoruz)
im
Voi
auziți
(Siz duyuyorsunuz)
iți
Ei / Ele
aud
(Onlar duyuyorlar)
–
A Munci → Muncesc (Çalışmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
muncesc
(Ben çalışıyorum)
–
Tu
munceşti
(Sen çalışıyorsun)
i
El / Ea
munceşte
(O çalışıyor)
e
Noi
muncim
(Biz çalışıyoruz)
im
Voi
munciți
(Siz çalışıyorsunuz)
iți
Ei / Ele
muncesc
(Onlar çalışıyorlar)
–
A Folosi → Folosesc (Kullanmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
folosesc
(Ben kullanıyorum)
–
Tu
foloseşti
(Sen kullanıyorsun)
i
El / Ea
foloseşte
(O kullanıyor)
e
Noi
folosim
(Biz kullanıyoruz)
im
Voi
folosiți
(Siz kullanıyorsunuz)
iți
Ei / Ele
folosesc
(Onlar kullanıyorlar)
–
A Şti → Ştiu (Bilmek)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
ştiu
(Ben biliyorum)
–
Tu
ştii
(Sen biliyorsun)
i
El / Ea
ştie
(O biliyor)
e
Noi
ştim
(Biz biliyoruz)
im
Voi
ştiți
(Siz biliyorsunuz)
iți
Ei / Ele
ştiu
(Onlar biliyorlar)
–
A Veni → Vin (Kullanmak)
ÖZNE
EYLEM
KURAL
Eu
vin
(Ben geliyorum)
–
Tu
vii
(Sen geliyorsun)
i
El / Ea
vine
(O geliyor)
e
Noi
venim
(Biz geliyoruz)
im
Voi
veniți
(Siz geliyorsunuz)
iți
Ei / Ele
vin
(Onlar geliyorlar)
–
EA İLE BİTENLER (vrea, avea, vedea… vb)
KURAL
Kuralı sonu A ile ve sonu E ile bitenlere benzer. Ancak eyleme göre değişen istisnai durumlar vardır. Bu nedenle bu tarz fiilleri ezberlemek daha hızlı bir öğrenme yolu olacaktır.